کتاب مثل‏های قرآنی با رویکرد تربیتی

کتاب مثل‏های قرآنی با رویکرد تربیتی

کتاب مثل های قرآنی با رویکرد تربیتی

کتاب مثل های قرآنی با رویکرد تربیتی خداوند در قرآن برای تربیت انسان ها از روش های متفاوتی بهره می برد؛ یکی از این روش ها، استفاده از مثل های قرآنی است که با تصویر آفرینی زیبا، از راه تشبیه به پدیده های هستی، عقل و وجدان آدمی، عواطف و احساسات او را بر می انگیزد تا فهم اهداف تربیتی آسان گردد.

این روش تربیتی دارای ویژگی های منحصر به فردی است که باید دربیان نسبت به آن آگاهی یابند.

یکی از مهم ترین هدف های این کتاب، مطرح نمودن دیدگاه تربیتی قرآن در بیان مثل ها و نیز در بیان تربیت پذیری عقل، وجدان و رفتاری است که از این مثل ها برداشت می شود.

خداوند خصلت های مشاجره، کنکاش و دلیل خواهی را در نهاد انسان قرار داده و به وسیله ی این خصلت ها او را از دیگر موجودات متمایز ساخته است و در کتاب گران قدرش شیوه ی پرداختن به این خصلت ها را بیان نموده است. به همین خاطرمثل هایی را به شیوه ی متنوعی برای انسان بیان نمود تا در رسیدن به حقیقت و پذیرش آن راهنما و دلیلی برای انسان باشد.

مثل های قرآنی تنها به برطرف کردن نیاز شدید انسان به دلیل و مناقشه اکتفا نکرده بلکه تلاش نموده است که این نیاز را جهت بخشیده و انسان را به گونه ای تربیت نماید که در راه رسیدن به حق به مناقشه بپردازد و به اندازه ای به مناقشه ادامه دهد تا اینکه به دلیلی ارزشمند و محکم برسد، نه اینکه به مناقشه ای بی حاصل و بی نتیجه و صرفاً به منظور مبارزه طلبی و دشمنی بپردازد. به همین خاطر یکی از مهم ترین کاربردهای این مثل ها این است که عقل ها را بر پایه ی استدلال صحیح و تفکر سالم تربیت نماید. پس مثل های قرآنی با برقراری تعادل به تربیت هیجانات درونی می پردازد، به گونه ای که میان آنچه که واکنش های فطری را بر می انگیزانند -مانند بیان مَثَل برخی حشرات و یا تمایل به پاداش و منفعت- و میان هدف هایی از قبیل برانگیختن عزم و اراده ها به سوی عمل خیر، پرداخت صدقه و انجام مسئولیت های اجتماعی، تعادل ایجاد می کند. 

در این صورت است که رفتار پسندیده ای که مَثَل با هدف تربیت انسان، بدان تشویق می کند، به خاطر همراه شدن با تمایل و پاداش، مورد قبول انسان قرار می گیرد و از دیگر سو در مواردی که مَثَل رفتار زشتی را با هدف دوری انسان از آن به تصویر می کشد، به دلیل همراه شدن با واکنش های نفرت انگیز، زشت و ناپسند جلوه می کند. پس با این شیوه مَثَل های قرآن هیجانات و عواطف درونی مان را می پرورانند. به این معنی که وجدان مان را به گونه ای اخلاقی تربیت می کنند و آن را به سوی حق جویی، خیر خواهی و دلبستگی و فداکاری به خاطر آن ها و همچنین تنفر و دوری از شر و باطل، هر چند که وسوسه انگیز باشند، سوق می دهند.این تنفر هنگامی صورت می گیرد که شر و باطل را به اشیای بی ارزش مانند برخی حشرات و یا بعضی حیوانات نادان و یا کارهایی که منجر به زیان و نابودی می شوند، تشبیه می کنند. مانند بادهای سمی و نابود کننده کشت زارها و مانند آتش که میوه ها و درختان و محصولات را به آتش می کشد.
پس تربیت با مشعل های قرآنی و سنت نبوی گونه ای روش تربیتی مستقلاست و هنگام تلاش برای عملی ساختن اهداف اعتقادی و رفتاری آن، عقل و وجدان را به کار می گیرد و آنها را تربیت می نماید. این روش تربیتی نیز دارای مراحل، ویژگی ها و روش هایی می باشد و مربیان باید این مراحل و ویژگی ها را بشناسند و در بخش های از این کتاب به آن پرداخته شده است.

نتایج موثری از زندگی فردی و اجتماعی داشته و نیز در روان و رفتار انسان و همچنین در جامعه و شکل گیری ارتباط میان افراد آن تاثیر عمیقی بر جای می گذارد.

به همین خاطر یکی از مهمترین هدف های این مبحث، مطرح نمودن دیدگاه تربیتی اسلوب قرآن در میان مثل ها و نیز در بیان تربیت پذیری عقل، و جوان و رفتاری است که از این مثل ها برداشت می شود. همچنین در این مبحث با بیان و پیشینه تربیت اسلامی، ویژگی های تربیتی اسلامی، در کنار ویژگی های تربیتی معاصر میان می شود به گونه ای که می کوشد تا اصالت اسلامی، روش های منسجم و مبتکرانه و تربیت رفتار و وجدان را با یکدیگر پیوند زند.