کتاب جامع ادعیه و اذکار

کتاب جامع ادعیه و اذکار

کتاب جامع ادعیه و اذکار

کتاب جامع ادعیه و اذکار شکی نیست که ذکر و یاد خدا و فراخواندن او بهترین کارهاست که بنده با آن به پروردگار سبحانش تقرب می جوید، و کلید هر خیری است که بنده در دنیا و آخرت بدان دست می یابد، سپس هر وقت که خداوند این کلید را به بنده ارزانی دارد می خواهد که در این خیر را به روی وی بگشاید و بی تردید قلبش به یاد خدا آرامش می گیرد و به سودها و فضیلت ها و میوه های رسیده در دنیا و آخرت دست می یابد که جز خدا کسی شمار آن را نمی داند.

پیامبر ذکرها و دعاها، و انواع و شروط و آداب آن ها را با کامل ترین و تمام ترین بیان روشن ساخته است و امتش را در این مورد و تمامی ابواب دینی به روشی واضح و راهی روشن ترک نموده است. این کتاب بر آن است تا به بهترین شکل این مهم را احیا و به شکل مطلوب آن را ارائه نماید.

اذکار شرعی و دعاهای نبوی جایگاهی رفیع در دین، و منزلتی ویژه در نفوس مسلمانان دارند، و با وجود تنوع در کتاب های اذکار در مرکز عنایت خاص و توجه ویژه آنان قرار گرفته اند و به خاطر کثرت تعداد کتاب هایی که اهل علم در گذشته و حال در خصوص ذکر دعا تالیف کرده اند، نمی توان آن ها را برشمرد، برخی از این کتاب ها احادیث و خبرها را با ذکر سند آن ها روایت کرده اند و برخی دیگر سند آن ها را حذف کرده، برخی با شرح و بسط بیشتری نوشته شده و برخی موجز و گزیده یا متوسط و تصحیح شده به رشته تحریر در آمده اند. هم چنین میان آن ها در گردآوری نصوص و ارائه دلیل، روش های فصل بندی و طبقه بندی مطالب، و توجه به شرح و توضیح آن ها و چیزهای دیگر از این قبیل تفاوت هایی وجود دارد. علاوه بر این، قرآن و سنت و آثار گذشتگان به نوع شرعی و پسندیده ی ذکر و دعای خداوند، هم چون دیگر عبادات اشاره کرده و راهنمایی نموده اند؛ پیامبر ذکر و دعاهایی را که شایسته است تا امتش به هنگام صبح و شام، در نمازها و به دنبال آن ها، و به هنگام ورود به مسجد و زمان خوابیدن و هنگام بیدار شدن، و به هنگام ترسیدن در خواب، و هنگام غذا خوردن و بعد از آن، و سوار شدن بر مرکب، و سفر و مشاهده هر آن چه شخص می پسندد و مشاهده آنچه که نمی پسندد، و به هنگام گرفتاری و مصیبت، و دچار شده به غم و غصه و اضطراب یا دیگر حالت و زمان های گوناگون، بگویند را بیان داشته است.

هم چنان که پیامبر مراتب ذکرها و دعاها و انواع و شروط و آداب آن ها را با کامل ترین و تمام ترین بیان روشن ساخته است، و امتش را در این مورد و در تمامی ابواب دین به روش واضح و راهی روشن ترک کرده که بعد از آن فقط شخصی که به هلاکت رفته بدان پشت کرده و از آن روی بر می گرداند، و شکی در این نیست که ذکرها و دعاها از برترین عبادت ها هستند و پایه و بنیاد عبادت ها به توفیقی بودن پیروی است که جوینده به دنبالش است، و رهرو آن قدم در راه امنیت و سلامت می نهد، و زبان از بیان بهره ها و نتایج دستاوردهای آن عاجز است، آدمی نمی تواند به تمامی آن را درک کند، دیگر ذکرها گاه حرام و گاه مکروه و گاه دربردارنده شرک اند که بیشتر مردم به آن پی نمی برند.

آنچه برای شخص مسلمان مجاز و مشروع است این خواهد بود که خداوند را بر اساس آنچه خودِ خداوند تشریع فرموده ذکر نماید، و با دعاهایی او را به فریاد بخواند، خداوند از تعدی و تجاوز نمودن در دعا نهی فرموده است، لذا شایسته ی ماست که از آنچه مقدر و معین شده پیروی نمائیم، هم چنان که برازنده ی ماست که در دیگر عبادات نیز چنین کنیم و این که از آنچه (قرآن و سنت صحیح نبوی) مشخص کرده اند به سوی دیگر عدول ننمائیم. از شدیدترین ایراداتی که به هر فردی وارد است این است که او دعاهایی را برگزیده و انجام دهد که به عنوان ماثور ازسوی پیامبر نقل نشده است؛ هرچند که این ها، دعاهایی را برگزیده وانجام دهد که به عنوان ماثور از سوی پیامبر؛ هرچند که این دعاها از سوی برخی مرشدها باشد، و این خدشه ای است که شخص دعاهای نبوی را که سید و سرور فرزندان آدم و امام مردمان، و حجب خداوند به بندگانش می گفته است را رها کند؛ همه ی خیر و برکت در پیروی از پیامبر و هدایت یافتن به روش او، و دنبال کردن گام های اوست.

پیامبر سرمشق و الگوست، ایشان در ذکر خداوند کامل ترین مردم و در قیام به دعا نمودن به درگاه خداوند بهترین و نیکوترین بودند.

به همین خاطر هرگاه در این خصوص سه مطلب برای بنده خداوند گرد هم آید بهره و نصیبش از خیر کامل می گردد:

1.نیاز به ذکرها و دعاهای ماثور نبوی
2.فهم معانی و مفاهیم آن ها
3.حضور قلب به هنگام ذکر
ابن قیم در کتاب الفوائد چنین اظهار می دارد: برترین و سودمند ترین ذکر آن است که قلب با زبان هم صدا گشته، و جزو اذکار نبوی بوده، و شخص ذاکر معانی و مفاهیم آن را در دل حاضر گرداند.
نویسنده در این کتاب در گردآوری سخنان اهل علم درباره ادعیه و اذکار سخت تلاش کرده است؛ و در این خصوص درس های فراوان و نکته های ظریف و نظراتی صحیح از سخنان محققان و علما به ویژه دو امام بزرگوار شیخ الاسلام و شاگردش ابن قیم گردآوری کرده است، سپس آن ها را دسته بندی کرده و به هم پیوند داده و عنوان فقه الادعیه و الاذکار را برای آن برگزیده است.

مولف این کتاب عبدالرزاق بن عبدالمحسن البدر متولد ۱۳۲۸ در استان الزلفی واقع در شمال ریاض در کشور عربستان است که پس از اتمام تحصیل در دوران دبیرستان زلفی، به دانشاه های ریاض وارد شد و موفق به اخذ درجه دکتری در رشته عقیده اسلامی گردید. وی صاحب تالیفات و آثار متعددی است و نیز دوره های مختلفی را در مسجد نبوی برگزار نموده و نیز مدرش دانشگاه و عضو هیئت تدریس در دانشگاه اسلامی مدینه منوره است.