کتاب امام شافعی-زندگی روزگار اجتهادها اصول و آرای فقهی او

کتاب امام شافعی-زندگی روزگار اجتهادها اصول و آرای فقهی او

کتاب امام شافعی-زندگی روزگار اجتهادها اصول و آرای فقهی او

کتاب امام شافعی-زندگی روزگار  اجتهادها اصول و آرای فقهی او شافعی نماینده فقه اسلامی، در دوران شکوفایی و رشد و تکامل آن می باشد، او فقه اهل رای و اهل حدیث را هم جمع و متعادل کرد، به رای احترام گذاشت و قوانین قیاس را پایه ریزی کرد و اولین شخصیت علمی بود که برای تنظیم حدیث کوشید و قواعد و معیارهایی برای آن بنیاد نهاد و برای فهم کتاب و سنت و بیان ناسخ و منسوخ راه حل هایی پیشنهاد کرد؛ با این تلاش ها و ارائه ی سایر قواعد اصولی، توانست برای صنعت استنباط و اصول اجتهاد قوانینی ثابت و ماندگار وضع کند، کسی که بخواهد فقه شافعی و طریقه ی اجتهادی او را مورد بررسی و مطالعه قرار دهد، در واقع فقه و دانش اهل حجاز و برنامه ی پژوهش آن هارا احساس می کند.

کتاب امام شافعی بر آن است درباره ی ظهور و تولد و رشد و فرهنگ شافعی و استادان و شاگردانش به بحث بپردازد و تمامی زندگی و عصر و روزگارش را مورد تحقیق قرار دهد. از چگونگی تالیف و اندازه ی اعتبار آن ها اطمینان حاصل کند و بعد اصول و قوانین استنباط احکام و برنامه و سبک اجتهادی اش را مورد مطالعه قرار دهد. از اندیشه و فکر جامع او با خبر شود و بعد مذهب و چگونگی انتشار آن در سراسر جهان اسلام و عوامل رشد و موفقیتش را موشکافانه بررسی نماید.

نویسنده می کوشد تا زندگی امام شافعی و عناصر تشکیل دهنده رشد و تکامل اولیه و رویدادها و امور و حوادث زندگی او را به تصویر بکشد و نشان دهد که موهبت ها و لطف های زیادی در حق شافعی ارزانی داشت و از سجایا و ویژگی های ارزشمندی بهره مند ساخت، به گونه ای که زمانه را به تامل وا داشت و نیز کوشیده است تا شمه ای از تاریخ جهان اسلام در عصر شافعی، زندگی و نما و رشد و شکل گیری شخصیت او را در آن برهه از زمان به رشته تحریر درآورد و نشان دهد که علم شافعی از چه سرچشمه هایی جوشیده و از چه منابع فقهی سیراب گشته است. شافعی هر دانشمند فقیهی را که می شناخت برای کسب علم به خدمتش می رفت و اگر به خودش دسترسی نداشت به سراغ شاگردان یا آثار و نوشته هایش می رفت و برای یادگیری علم علاقه ای سیری ناپذیر داشت. برایش مهم نبود که منبع نقل خوراک علمی اش چه کسی و یا چه شخصیتی باشد، بلکه او به علم و دانش و فراگیری آن اهمیت می داد، گاهی برای فراگیری علم نزد بعضی علمای معقول می رفت، هر چند مذهب کلامی آنان را نمی پسندید، زمانی هم از برخی شیعیان کسب علم می نمود و کاری به بینش سیاسی آنان نداشت؛ این کتاب در این موارد مطالب زیادی بیان نموده است. تا اینکه زندگی شافعی و ویژگی ها و هم نوایی بین روح او و عصرش را بیان نموده و به بیان آرا و نظریاتش پرداخته و به گونه ای مختصر و مفید نظر او را درباره عقیده و حکومت و خلافت اسلامی و این که خلافت حق چه کسی است به رشته تحریر درآورده است. سپس به آثار ایشان یعنی فقه پرداخته است که تخصص و فعالیت عمده ی علمی او بیش تر در این زمینه بود و مقصد و هدف اصلی این نگارش نیز معطوف به آن می باشد.

نویسنده کتاب ابتدا از کتاب هایش آغاز نموده و به بررسی آرا و نظریات دانشمندان و تاریخ دانان و مجادله ها و گفت و گوهایی پیرامون آن کتاب پرداخته و رای و نظر درست و حقیقی را مورد بررسی قرارداده است. سپس توجه خود را به دو مسئله ی مهم معطوف می دارد:

اول : اصول فقه که شافعی بنیان گذار آن بود و این علم مرهون تلاش ها و فعالیت های علمی او می باشد. دوم: حال و روز و مذهب شافعی پس از وفات او، در این مبحث نیز به بیان رویدادها و حوادثی که بر این مذهب گذشت و چگونگی انتشار آن در سرزمین ها و مناطق مختلف جهان اسلام و اختلافاتی که بین پیروان آن و کسانی که بعدا پا به عرصه ی هستی گذاشته و به این مذهب گرویدند، پرداخته است و اساس و ریشه این اختلافات را روشن نموده است.

محمد احمد مصطفی احمد معروف به ابی زهرة در ۶ ذوالقعده ۱۳۱۵، برابر با ۱۸۹۸ میلادی، در محله الکبری استان الغربیه مصر دیده به جهان گشود. ایشان عالم، متفکر، پژوهش گر و نویسنده مصری از علمای بزرگ شریعت اسلامی در سده ی بیستم است و در سال ۱۳۳۵ هجری مصادف با ۱۹۱۶ میلادی وفات نمود.